در راستای انجام پروژه های تحقیقاتی و اجرایی، این پژوهشکده قادر به طراحی، ساخت و راه ‎اندازی سامانه‌‎های تصفیه پسابهای صنعتی و بهداشتی می‎باشد. در زیر برخی از سامانه‌های ساخته شده در این پژوهشکده که در حال حاضر در صنایع مختلف نصب و مورد بهره‌‎برداری قرار گرفته‌‎اند ارائه گردیده است.

سامانه جداکننده نفت از آب (CPI) InterceptorCorrugated Plate

این سامانه در تصفیه فاضلاب برای جداسازی آب از روغن و مشتقات نفتی استفاده می‌شود. ویژگی‌های سامانه CPI شامل سادگی نصب و راهبری، بالا بودن بازده حذف روغن و چربی‌های آزاد از پساب، قابلیت حذف ذرات روغن آزاد تا قطر حداقل ۳۰ میکرومتر، پایین بودن مصرف انرژی، هزینه‌های پایین تعمیر و راهبری، شوک‌پذیری بالا در پذیرش پساب‌های با جریان‌های مختلف و جمع‌آوری خودکار چربی و روغن از سطح و مواد ته‌نشین شده از کف می‎باشد. این واحدها فقط نیاز به 25 تا 35 درصد از فضای مورد نیاز API داشته و بطور چشمگیری هزینه‌های ساخت و نگهداری را کاهش می‌دهد. واحدهای CPI از مجموعه صفحات موجداری تشکیل شده است که با زوایای ۴۵ تا ۶۰ درجه در داخل مخزن قرار گرفته‌اند. اگر صفحات با زوایای ۶۰ درجه قرار بگیرند، ذرات جامد به سهولت از روی صفحات به سمت پایین سر خورده و در کف مخزن جمع‌آوری می‌شوند.

سامانه شناورسازی به کمک هوای محلول (DAF)Dissolved Air Flotation

شناورسازی به کمک هوای محلول (DAF) یکی از فرایندهای مهم تصفیه آب، پساب و فاضلاب‌های صنعتی می‌باشد که باعث زلال شدن پساب و فاضلاب به علت حذف انواع آلاینده‌های معلق از آن مانند روغن، گریس، چربی و ذرات کلوئیدی می‌شود. عملیات حذف آلاینده‌ها و ذرات کلوئیدی در این روش براساس تزریق هوای فشرده به پساب می‌باشد. دراثر این عمل، حباب‌های ریز آزاد شده به ذرات کلوئیدی معلق در فاضلاب چسبیده و باعث شناورشدن ذرات به سطح DAF می‌گردند که در آنجا توسط کفآب‌روب جمع‌آوری و به یک مخزن نگهداری لجن تخلیه می‎گردند. به منظور افزایش بازده شناورسازی ذرات کلوئیدی، معمولا به پساب ورودی مواد منعقدکننده و کمک منعقدکننده جهت عملیات انعقاد و بی‌بار نمودن ذرات اضافه می‌گردد. ویژگی‌های سامانه DAF شامل قابلیت حذف بیش از ۹۹درصد چربی‌های امولسیونیو آزاد و ذرات معلق، قابلیت حذف بیش از ۷۵ درصد بار آلودگی شیمیایی (COD) پساب مي‌باشد.

هاضم هوازی لجن

متداول‌ترين روش‌هاي تثبيت لجن، تجزية بيولوژيكي آن به دو صورت هضم ‌هوازي و هضم بي‌هوازي است. اگر چه هضم بي‌هوازي لجن، داراي سابقه طولاني‌تري است، ليكن به دلايل زيادی از قبيل بالا بودن هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري اوليه و حساس بودن شرايط راهبري، روش هضم هوازي به ويژه درخصوص تصفيه‌خانه‌هاي كوچك فاضلاب، بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. 

طرح: توسعه تكنولوژي‌هاي جديد مرتبط با تصفيه آب و پساب واحدهاي نمك‌زدايي صنايع بالادستي (Produced Water)

متقاضي: پژوهش و فناوري شركت ملي نفت ايران

هدف: كاهش موادمعلق، بار آلي و نمك‌هاي محلول پساب‌هاي واحدهاي نمك‌زدايي به منظور حفظ محيط زيست، تزريق به مخزن و استفاده مجدد از پساب تصفيه شده

پساب‌هاي واحدهاي نمك‌زدايي صنايع بالادستي نفت و برخي از پساب‌هاي پالايشگاه‌هاي نفت و گاز و مجتمع‌هاي پتروشيمي حجم زيادي داشته كه داراي ميزان زيادي مواد معلق، نمك‌هاي محلول، بار آلي (بصورت مواد نفتي شناور، امولسيون و محلول) و ديگر آلاينده‌ها مي‌باشد. در حال حاضر در اكثر مناطق، بدون هيچ تصفيه‌اي به حوضچه‌هاي تبخير ارسال شده يا به مخازن نفتي تزريق مي‌‌گردد. با توجه بهمخاطرات محيط زیستی و كمبود منابع آبي، بازيافت پساب‌هاي داراي مواد محلول بالا به همراه بار آلي زياد كه با روش‌هاي متداول تصفيه پساب قابل تصفيه نمي‌باشند ضروري است. ازسويي ارتقاي استاندارهاي محیط زیستی، ضرورت بررسي و به کارگیری تكنولوژي‌هاي جديد تصفيه پساب را توجيه مي‌نمايد. بدين ترتيب شناسايي، بررسي و امكان‌سنجي كاربرد تكنيك‌هاي نوين و پيشرفته در داخل كشور، بومي و به روز نمودن آن‌ها دراين طرح انجام مي‌پذيرد. مثال‌هايي از اين روش‌ها شامل، استفاده از انرژي خورشيدي وابسته به انرژي‌هاي نوين و پاك، روش‌هاي غشايي، تبخيري-حرارتي و سيستم‌هاي بيولوژيكي نوين، اكسيداسيون پيشرفته و ... مي‌باشد. امروزه اين تكنولوژي‌ها در دنيا كاربرد فراواني در كاهش آلاينده‌هايي چون مواد معلق، مواد نفتي، فلزات سنگين، املاح محلول و ساير مواد آلاينده دارند. لازم به ذكر است كه طرحي مشتمل بر ۱۶ پروژه تحت عنوان "كسب دانش فني تكنولوژي‌هاي جديد تصفيه آب و فاضلاب" به عنوان پيشينه طرح فعلي در پژوهشگاه صنعت نفت با نتايج قابل توجه انجام پذيرفته است.

دستآوردهاي مورد انتظار از طرح استفاده از تكنولوژي‌هاي نوين در تصفيه پساب توليدي در صنايع بالادستي نفت:

1. تامين استاندارهاي محیط زیستی تخليه پساب‌هاي تصفيه شده به محيط زيست.
2. كاهش ميزان مواد معلق، نمك محلول بسيار بالا ، بار آلي (نفت، تركيبات روغني و گريس و ديگر آلاينده‌ها) در پساب.
3. استفاده مجدد از پساب تصفيه شده در چرخه توليد نفت و كاهش مصرف آب با توجه به كمبود منابع آبي در دسترس
4. بومي‌سازي تكنولوژي‌هاي نوين و پيشرفته با توجه به شرايط منطقه
5. نمودار جريان تصفيه پساب‌هاي همراه نفت (Produced Water)
6. روش شناورسازي با هواي محلول
7. تصفيه پساب‌هاي نفتي